Yarı ve tam otomatik, çift kavramalı, kuru ve ıslak kavramalı şanzımanlar üretici firmaların kullandıkları teknolojiye göre DSG, DCT, CVT, EDC, Tiptronik, ZF, Poweshift adlandırılmaktadır. DSG şanzıman diğer otomatik şanzımanlara göre çift kavrama özelliği ile öne çıkan otomatik şanzımanlar arasında yer almaktadır. Volkswagen grubu markalarda kullanılan şanzıman türü 2008-2012 yılları arasında üretilen modelleri ile sık arıza veren bir yapıya sahip olsa da, kullanıcıları, DSG şanzımanın yaşattığı konfor ve yakıt tasarrufu nedeniyle vazgeçmek istemezler. DSG’nin mekanik kısmı, manuel vites şanzımanlarla güvenilirlik açısından karşılaştırılabilir.

DSG Şanzımanının Tamir ve Revizyonu

DSG şanzımanların en önemli parçalarından biri mekatronik parçasıdır. Bu parçanın temel işlevi elektronik sinyali ya da veriyi mekanik hareket oluşumuna çeviren ve DSG şanzımanda vites geçişlerini gerçekleştiren robotik bir sistemdir. Bu parça tüm yönetim mekanizmasını sağladığından DSG şanzımanların beyni demek yerinde bir ifade olacaktır. Bu nedenle DSG mekatronik tamiri bu konuda uzman firmalarca yapılması son derece önemlidir.

DSG şanzımanlarda çift kavrama olarak ifade edilen özellik, kavramalardan biri fiilen çalışırken diğerinin verilecek yeni vites komutuna hazır olmasını anlamına gelmektedir. DSG şanzıman sistemindeki bu özellik diğer CVT EDC ve tam otomatik şanzımanlardan ayıran bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sistemde çift kavrama olduğundan vites boşluğu olmaz dolayısıyla vites geçişlerini hissetmezsiniz. Ayrıca DSG şanzımanlara sahip araçlarda geri kaçırma gibi bir durumda söz konusu değildir. DSG şanzımanlar kullanım kılavuzunda belirlen kurallara göre uygun kullanıldığında kolay kolay arıza yapmaz. Genel olarak DSG şanzımanlarındaki arıza mekatronikten kaynaklanmaktadır. DSG şanzıman tamiri usta kişiler tarafından yapıldığı takdirde şanzımanınızı uzun yıllar sorunsuz kullanma imkânı sunmaktadır.

DSG’nin geleneksel otomatik şanzımanlara göre avantajları; DSG daha hafif, daha kompakt, daha ekonomik, daha hızlı çalışır, tam otomatik şanzımanlardan daha ucuzdur.

Dsg Şanzımanın Ömrü

Manuel şanzımanda olduğu gibi, DSG debriyaj ünitesi aşınma ve yıpranmaya maruz kalır, bunun yoğunluğu, çalışma koşullarına bağlıdır. Güvenilirlik açısından, elektrohidrolik kontrol sistemi, geleneksel otomatik şanzımanlarla karşılaştırılabilir. DSG’nin üreticiye göre kullanım ömrü sınırsızdır fakat kullanım stilinize bağlı olarak değişkenlik gösterir, aracınızın bakım periyodlarını düzenli takip edip, zamanında yaptırmanıza etkili diğer bir faktördür.

Nizami ve ortalama sertlikte bir sürüş ve düzenli bakımlarla 180-200 Bin KM'leri sorunsuz geçebilirken, agresif bir sürüş tarzıyla, ani kalkış ve duruşlar içeren bir sürüş stili ile 20 Bin KM'de arıza veren modeller de olmuştur.

Kavrama Sorunları

Çift kavramalı şanzımanınız ne olursa olsun öncelikle “kavrama arızası nedir” sorusuna cevap bulmak gerekir.

1) Kavrama Kaçırıyorsa

Kayma ve kaçırma sonucu oluşan büyük sürtünme kuvvetleri aşırı ısınmaya yol açar. Aşırı ısınma aşınmayı hızlandırır;balatanın yanmasına sebep olur. Volantın ve baskı plakasının yüzeyleri çabuk aşınır, çizilir, çatlar, yüzeylerde derin çukurluklar oluşabilir. Baskı plakasında meydana gelen ısı yayların gerilimlerini zayıflatarak bozulmalarına yol açar.

Kavramadaki kaçırma özellikle yokuşlarda araca gaz verilirken hızlanmama, çekişte zayıflık yada ilk hareket sırasında duran aracı yerinden güçlükle kaldırma şeklinde kendisini gösterebilir. Debriyaj çeşitli sebeplerden kaçırabilir. Pedal ayarının yanlış yapılması, baskı bilyesinin ayırma parmakları ile temasta kalmasına yol açar ve debriyaj pedalı tam bırakıldığı halde dahi kavrama kısmen çözülmüş olarak kalacağından kaçırma yapar. Çünkü baskı yaylarının bir kısım kuvvetleri alınmış yani;baskı kuvveti azalmıştır. Çubukların bağlantılarındaki tutukluklar, geri getirme yaylarının kırık oluşu pedalın geri gelmesine kısmen engel olabilir ve bu nedenle kavrama tam kavraşma konumunu kazanamaz. Bu durumda ayarların yeniden ve doğru olarak yapılması gerekir.

Balatalı disk aşınmış, baskı yayları ile diyafram yaylar zayıflamış, balata yağlanmış veya ayırma parmakları yanlış ayarlanmış ise debriyaj kaçırır. Bu gibi hallerde disk veya baskı düzeninin komple değiştirilmesi gerekir.

2) Kavrama Ani Tutuyor ve Ses Yapıyorsa

Önce çubuk bağlantıları kontrol edilmeli tutukluk yapıp yapmadığı anlaşılmalıdır. Tutukluk yapma durumunda çubuklar ani boşalarak kavramanın ani kavramasına ve aracın sıçramasına sebebiyet verebilir. Motor bağlantılarının kırık olması da aynı sonucu doğurur. Kavrama balatasının yağlanması, balata yüzeylerinin cam gibi parlaması veya balatanın bulunduğu sac yastıklar üzerinde gevşemiş olması ani tutmaya ve sese yol açar.Bu durumda diskin değiştirilmesi gerekir.Balatanın bulunduğu mil üzerinde tutukluk yapması da aynı sonucu doğurur; milin frezeleri temizlenerek yağlanmalı ve tutukluklar giderilmelidir. Motorun indirilip bindirilmesinden sonra ses yapıyorsa kavrama muhafazasının ekseni kaçıktır veya bağlantılar çarpık olabilir.Sebep ne olursa olsun eksen kaçıklıkları giderilmelidir.

3) Ayırma Durumunda Disk Dönmeye Devam Ediyor Veya Tutukluk Yapıyorsa

Bu arıza kavrama tutmaya devam ederken balatalı disk pedal basıldığı halde volanttan veya baskı plakasından tam ayrılmıyor demektir. Bu nedenle balatalı disk volant ile baskı plakasına sürtünmeye devam eder. Bu gibi hallerde vitesin sessiz değiştirilemediği için, dişli seslerinden şikayet edilir. Böyle bir şikayet sırasında ilk kontrol edilecek kısım pedal çubuk ayarıdır. Pedal boşluğu fazla ise pedalın tam sonuna kadar basılması halinde bile tam çözülme sağlanamaz. Eğer pedalın çubuk ayarı arızayı gideremezse kavramanın iç yapısına bakmak gerekir. Kavramanın iç arızaları balatalı diskin baskı plakasının çarpıklığından veya balatadaki gevşeklikten ileri gelir. Balata gevşemesinin başlıca nedeni debriyajın kötü kullanılmasıdır.

Not :Özellikle genç sürücüler kalkış sırasında tekerleklere patinaj yaptırma heveslerine kapılırlar. Bu heveslerin debriyaj balatasını sıyıracağını unutmamak gerekir. Patinajlı ani kalkışlar en azından debriyajın ve lastiklerin ömrünü azaltırlar. Ayırma parmaklarının ayarı da bozuk olabilir ve kavramanın tam ayırmasına engel olabilir. Ayrıca balatalı diskin göbeği debriyaj mili üzerinde tutukluk yapabilir. Mil frezelerinin temizlenip yağlanması arızayı giderir.Ancak frezeler sıyırmış ve deforme olmuşsa mili değiştirmek gerekir. Motor bağlantı kulağının kopması,debriyaj pedalına basılırken motorun bulunduğu yerden hareketine,yer değiştirmesine; kaymasına yol açtığı için de kavrama tutukluğuna sebebiyet verebilir. Bağlantı kulağı yenileştirilmek suretiyle arıza giderilebilir.

4) Kavrama Kavramış Durumda İken Ses Yapıyorsa

Sebebi tespit etmek için sesin kavramanın kavrama konumunda mı yoksa ayırmış durumda mı geldiğine dikkat etmek gerekir. Pedala basılırken mi yoksa pedal bırakıldığı zaman mı sesin geldiğini saptamak zorunludur. Örneğin pedala basıldığı zaman ses kesiliyorsa sesler şanzımandan geliyor demektir. Ayrıca volantın göbeğinde bulunan ve priz direk milinin ön ucuna yataklık eden burcun aşınmış olması, ya da yağsız kalması, kurumuş olması da sese yol açabilir. Bu tür sesler daha çok yatak sesleridir ve şüphesiz vites kutusundaki yataklardan gelir. Debriyaj pedalının çalıştırılması sırasında yani pedala basıldığı ve pedal bırakıldığı sıralarda ses geliyorsa bağlantılar kurumuş kirlenmiştir. Sesler tamamen mekanizmanın mekaniği sürtünmelerinden kaynaklanır. Temizlenip yağlanmalıdırlar. Kavramanın kavraşmış konumunda sesler gelirse balatalı diskin frezeli göbeğindeki milin frezeleri üzerinde gevşeklik yapmasından kaynaklanır. Balatalı diskin damper yayları zayıflar veya kırılmış olurlarsa ses yapmaları mümkündür. Bu durumda balatalı diskin değiştirilmesi gerekir.

Motor ile şanzıman eksenleri arasındaki kaçıklık balatalı diskin priz direkt mili üzerinde ileri geri hareket etmesine neden olur. Eksenlerdeki kaçıklıklar düzeltilerek giderilmelidir. Debriyaj ayırdığı zaman duyulan sesler baskı bilyasının aşınmasından, yağsız kalmasından, tutukluk yapmasından ileri gelebilir. Bu durumda bulunan baskı bilyası debriyaj pedalına basıldığı zaman çalışmaya başlarken tiz sürtünme sesleri çıkartır; buna ötme denir. Baskı bilyasının ötmesi halinde ya değiştirilmeli yada yağlanmalıdır. Kavrama ayırma parmakları düzgün ayırmazlarsa pedala basılınca balatalı diskin göbeğine sürtünebilir. Parmaklar yeniden ve istenilen değerde ayarlanmalıdır.

Volant Sorunları

Volant göbeğinde bulunan priz direkt kılavuz yatağı aşınmış yada yağsız kalmışsa araç viteste ve debriyaj ayırırken ve hatta araç dururken yüksek perdeden inleme sesi yapar.Bu şartlar altında priz direkt mili (kılavuz yatak üzerinde yataklanmıştır) durmuştur ve fakat yatak ve krank mili dönmektedir. Sesin kesilmesi için yatak yağlanmalı yada değiştirilmelidir. Diyafram tipi kavramada zayıflamış bulunan geri getirme yayları kavrama ayırırken ve motor rölantide çalışırken çıtırtı şeklinde ses yapar. Kavramayı sökmeden yayları değiştirerek sesi giderilir.